عناصر دستور زبان انگلیسی چیست؟
هر زبان از مجموعه ای از عناصر ساخته شده است که ساختمان آن زبان را تکمیل می کنند.
این عناصر در کنار هم زبان روزمره ما را شکل می دهند.
روش های فراوانی برای طبقه بندی عناصر دستور زبان انگلیسی وجود دارد. طبقه بندی پیش رو تنها یک نمونه از بیشمار طبقه بندی های موجود است اما به زبان آموزان کمک می کند تا نقشه ای یک پارچه از دستور زبان انگلیسی در ذهن خود مجسم کنند.
عناصر اصلی جمله
هر واژه در جمله نقش خودش را دارد.
هر زبان در قواعد ترتیب واژه و ساختار جمله تفاوت دارد اما درمورد عناصر اصلی جمله و نقش آن ها تقریباً تمام زبان های دنیا با هم یکسانند:
فاعل: شخص، حیوان، شی ء یا مکانی که عملی را انجام می دهد.
گزاره: به معنای عملی است که انجام می شود و شامل فعل و یا سایر عناصر اصلی جمله است.
مفعول: ضمیر، اسم یا عبارت اسمی که عملی روی آن انجام می گیرد. مفعول انواع مختلفی دارد:
مستقیم: عمل فعل را مستقیماً دریافت می کند.
غیرمستقیم: دریافت کننده عمل هستند.
مفعول حرف اضافه: تابع حرف اضافه هستند.
متمم: واژه، عبارت یا جمله واره ای است که برای کامل شدن معنای جمله ضروری است. انواع متمم عبارتند است از:
متمم فاعلی: بعد از افعال ربطی می آیند و فاعل جمله را کامل می کنند.
متمم مفعولی: بعد از مفعول مستقیم می آیند و با توصیف مفعول معنای آن را کامل می کنند.
عبارات اضافه: بخش هایی از جمله که می توانند بدون اثر بر روی سایر عناصر جمله و معنای آن حذف شوند.
عبارات و جمله واره ها
زمانی که واژه ها را در جملات سازماندهی می کنیم در واقع در حال ساختن عبارات و جمله واره ها هستیم:
عبارت: گروهی از واژه ها که در کنار هم می آیند و مفهومی را بیان می کنند. انواع عبارت ها در انگلیسی و سایر زبان ها عبارتند از:
عبارت های اسمی: اسم و توضیح دهنده های آن. مثلاً the black bottle
عبارت های فعلی: فعل و توضیح دهنده های آن. مثلاً were waiting patiently
عبارت های اضافی: تابع حرف اضافه هستند. مثلاً on the table
عبارت های اسم مصدر: با اسم مصدر شروع می شوند. مثلاً walking in the morning
عبارت های مصدری: با مصدر شروع می شوند. مثلاً to study English
جمله واره: جمله واره ها اغلب با جمله اشتباه گرفته می شوند. گاهی اوقات جمله تنها یک جمله واره دارد ولی می تواند دو یا چند جمله واره هم داشته باشد. جمله واره ها گروهی از واژه ها هستند که فاعل و گزاره دارند. جمله واره ها در کنار یکدیگر تشکیل جمله می دهند. انواع جمله واره شامل:
مستقل: معنای کامل دارند. جمله واره مستقل با نام جمله ساده هم شناخته می شوند. مثلاً
She likes the taste of cheese
وابسته: معنای کامل ندارند و برای تشکیل جمله به جمله واره مستقل نیاز دارند. مثلاً
She likes the taste of cheese even though
نمونه جمله مرکب:
Even though she likes the taste of cheese, she hasn’t eaten any since 2012
اجزای کلام
اجزای کلام اصطلاحی است که به نقشی که هر واژه در جمله دارد اشاره می کند. هر واژه بر اساس ماهیت و نقشی که در جمله دارد در یکی از طبقه بندی های زیر قرار می گیرد:
اسم: اسامی اشخاص، حیوانات، اشیاء، مکان ها، نظرات و مفاهیم.
مثال:
father, dog, cup, school, love, infinity.
ضمیر: جایگزین اسم.
مثال:
she, her, hers, herself, everything, no one.
فعل: نشان دهنده عمل یا حالتی.
مثال:
go, goes, went, has gone, was going, has been gone.
صفت: توضیح دهنده اسم، ضمیر یا سایر صفات.
مثال:
intelligent, green, bored, exhausting, infinite
قید: توضیح دهنده فعل، صفت یا سایر قیدها.
مثال:
very, well, quickly, bad
حرف اضافه: معمولاً پیش از اسم یا ضمیر می آیند و عبارتی را می سازند که که واژه ای را در جمله توضیح میدهد.
مثال:
on, in at, before, about, from
حرف ربط: واژه ها، جمله ها و عبارات را با هم مرتبط می سازند.
مثال:
and, or, but, because
عبارت تعجبی: واژگانی که نشانگر احساسات هستند.
مثال:
Oh!, Wow!, Hey!, Oops!, Gee
واژگان متعلق به یکی از این طبقه بندی ها (مثلاًاسم) اغلب در متن های مشخص می توانند در سایر طبقه بندی ها (مثلاً صفت) نیز جای بگیرند.
Mary loves history.
Mary is a history teacher.
History در جمله اول اسم و در جمله دوم صفت است.
ترتیب واژه ها
ترتیب واژه ها به الگوی داخلی یک زبان اشاره دارد. زبان های مختلف از الگوهای مختلف استفاده می کنند.
دانستن الگوی ترتیب واژه ها برای زبان آموزان بسیار مهم است چراکه برای ساخت جملاتی که از نظر دستوری صحیح هستند به آن ها نیاز است. اگر ترتیب واژه ها اشتباه باشد جمله ها گیج کننده می شوند، فهمیدن آن ها مشکل می شود و حتی ممکن معنای متفاوت از آنچه مدنظر گوینده است را منتقل کنند.
الگوی ترتیب واژه در زبان انگلیسی فاعل+فعل+مفعول است.
این موضوع به این معناست که برای ساخت جمله دستوری صحیح در انگلیسی فاعل در ابتدای جمله می آید و بعد از آن فعل و در آخر مفعول/مفعول ها/صفت ها:
My dad is smiling. → My dad (فاعل) is smiling (فعل). (فعل + صفت)
My dad loves cheese. → My dad (فاعل) loves (فعل) cheese (مفعول). (فاعل+ فعل+مفعول)
My dad wrote you a letter. → My dad (فاعل) wrote (فعل) you (مفعول) a letter (مفعول). (فاعل+ فعل+ مفعول+مفعول)
My dad thinks you hate this weather. → My dad (فاعل) thinks (فعل) you (فاعل) hate (فعل) this weather (مفعول) (مفعول). (فاعل+ فعل+مفعول).
در جمله آخر مفعول با الگویی فاعل+ فعل+مفعول یک جمله واره است.
انواع مختلف جمله های انگلیسی ترتیب متفاوت دارند.
جمله های منفی از این ترتیب پیروی می کنند: فاعل+فعل منفی+مفعول
مثال:
My dad doesn’t like cheese
جمله های سؤالی از این ترتیب پیروی می کنند: فعل کمکی+فاعل+فعل+مفعول یا فعل+فاعل+مفعول
مثال:
Does your dad like cheese?
قوانین دیگری نیز برای ترتیب واژه ها وجود دارد. مثلاً صفت همیشه قبل از اسم می آید. نکته مهم این است که یادگیری ترتیب واژه ها باید از مراحل ابتدائی شروع شود.
این موضوع به تولید جملات درست انگلیسی و پرهیز از جملات نامفهوم و عجیب کمک می کند.
چند نمونه از جمله های غلط یا نامفهوم
My dad cheese likes.
Cheese my dad likes.
Cheese likes my dad.
جمله آخر از نظر دستوری درست است اما مفهوم درستی ندارد. دلیلش این است که اگر به معناشناسی و کاربردشناسی توجه نکنیم امکان دارد جملات اشتباه بسازیم. در مثال بالا پنیر موجود زنده نیست بنابراین نمی تواند چیزی یا کسی را دوست داشته باشد.
زمان و جنبه در انگلیسی
زمان ها یکی از مهم ترین نکات دستور زبان برای کسانی است که زبان انگلیسی می آموزند.
با استفاده از زمان ها می توانیم زمان افعال جمله ها را عوض کنیم.
دستور زبان انگلیسی تنها دو زمان دارد: حال و گذشته. زمان آینده با استفاده از فعل کمکی will ساخته می شود. هرچند برای سهولت کار گفته می شود انگلیسی سه زمان دارد: حال، گذشته و آینده.
هر زمان چهار زیرگروه دارد که جنبه نامیده می شوند: ساده، استمراری، کامل و کامل استمراری. این وجوه به طور ویژه مدت زمان عملی که از فعل سر زده است را بیان می کنند.
زمان ها و جنبه ها با همدیگر زمان های دوازده گانه انگلیسی را تشکیل می دهند:
حال ساده: I drink tea every day
حال استمراری: I am drinking tea at the moment
حال کامل: I have drunk three cups of tea today
حال کامل استمراری: I have been drinking tea since I was six
گذشته ساده: I didn’t drink any tea yesterday
گذشته استمراری: I was drinking tea when you arrived
گذشته کامل: I had drunk all the tea before my mom came back
گذشته کامل استمراری: I had been drinking tea for two hours when he noticed me
آینده ساده: I will drink tea when I get back home
آینده استمراری: I will be drinking tea by then
آینده کامل: I will have drunk all the tea when you arrive home
آینده کامل استمراری: I will have been drinking tea for a couple of hours by the time she arrives
وجه
وجه در دستور زبان به منظور و لحن گوینده یا نویسنده اشاره دارد.
مشهورترین طبقه بندی در زبان انگلیسی به شرح زیر است:
وجه اخباری: شامل تمام انواع جملات خبری و وجه منفی آنها
I love cheese.
I don’t love cheese
وجه پرسشی: برای سؤال پرسیدن استفاده می شود:
Do you like cheese?
Are you obsessed with cheese?
وجه امری: شامل دستورها و درخواست ها
Give me some cheese!
Please, buy more cheese!
وجه شرطی: وقتی در مورد موقعیت های واقعی یا تخیلی صحبت می کنیم که برای وقوع به شرایطی دیگر وابسته هستند.
If you don’t buy more cheese, I will be sad.
I would have cried if you hadn’t bought that cheese.
وجه فرعی: به غیر قطعی بودن یا غیر واقعی بودن سخن گوینده اشاره دارد. بنابراین زمانی استفاده می شود که در مورد آرزوها، تمایلات، احساسات یا شرایط غیر واقعی یا خیلی سخت سخن می گوییم.
If she bought cheese, I would be very happy.
I wish you bought some cheese!
اگر این شش عنصر را در کنار هم قرار دهیم نقشه ای کامل از زبان انگلیسی خواهیم داشت. هرچند برای تسلط بر تمام این مؤلفه ها باید راهی به سمت این نقشه ترسیم شود.
